Voordracht op 18 september 2025 door Peter van den Berge (lid van de werkgroep NAH Heusden.)

De betekenis van ziekte. Kunnen we ziekte accepteren en hoe doe je dat?

We staan stil bij de mentale gevolgen van ziekte. Hoe kunnen we omgaan met ziekte, pijn en lijden, en met de emoties die daarbij horen? Is het mogelijk om deze ervaringen te accepteren, en zo ja, hoe kunnen we dat doen? Uit mijn veertig jaar ervaring met patiënten blijkt dat er veel behoefte is aan antwoorden op vragen over het omgaan met moeilijke fases in het leven die gepaard gaan met ziekte en lijden.

De manier waarop we naar ziekte kijken beïnvloedt direct ons denken erover. Zoals Dr. Wayne Dyer zegt: “If you can change the way you look at things, the things you look at change.” Ziekte en lijden kunnen hierdoor letterlijk in een ander licht komen te staan.

Mijn verhaal is opgebouwd uit drie delen:

1. Bewustwording: Aan de hand van vragen onderzoeken we de persoonlijke knelpunten die ziekte en lijden oproepen.
2. Centrale begrippen: Ik licht enkele kernbegrippen toe die mijn zienswijze helpen verduidelijken.
3. Praktische toepassing: Hoe kunnen we deze inzichten vertalen naar ons dagelijks leven?

Het is belangrijk het lijden aandachtig te onderzoeken. In plaats van direct te proberen de ervaring te onderdrukken, verdient rouw, verdriet en eenzaamheid de ruimte om gevoeld te worden. Deze emoties vormen vaak een poort om uit de vicieuze cirkel van lijden te stappen. Juist het gevecht tegen deze ervaringen houdt het lijden in stand.

Leven in het NU is een sleutel tot het herstellen van innerlijke balans. We zullen uitgebreid stilstaan bij wat dit NU precies betekent: los van tijd en ruimte. Ons brein creëert automatisch verhalen die onze aandacht afleiden van het NU. Deze verhalen ervaren we in ons bewustzijn. Door inzicht in en ervaring met dat bewustzijn kunnen we invloed uitoefenen op de gedachten die onze geest domineren.

Ook begrip van de geest of ziel speelt een rol bij het veranderen van onze mindset. Zit de ziel in het brein, of kunnen we het ook anders benaderen? We bespreken hoe je ziel als verbindend element tussen mensen en de relatie met het bewustzijn hierbij een rol speelt. Van nature zijn we met alles verbonden, maar vaak ervaren we onszelf als afzonderlijk. Hoe komt dat?

Het vaak gehoorde advies om je lijden te accepteren is volgens mij niet iets wat je actief kunt “doen”. Accepteren werkt dan als het gevecht dat het lijden zelf in stand houdt. Het tegenovergestelde, loslaten vraagt om contemplatie. Dit is wél mogelijk. Door los te laten, kan lijden veranderen in inzicht. Het kan een deur openen naar een nieuwe dimensie waarin je zingeving ervaart en het lijden een plaats in je leven krijgt. Niet het zoeken naar een objectieve waarheid staat centraal, maar de ervaring zelf.